Bio producten

Spring maar achterop… de trekker!

BOER ANDRÉ’S SOJABONEN, SLUWE VOSSEN EN ADOPTIEAPPELS UIT DE BETUWE

quinoas
 

Het is 5 mei 2016, Bevrijdingsdag en Hemelvaart tegelijk wanneer ik in de ochtendzon de Betuwe in rijd. Het belooft een prettig warme en zonnige dag te worden. Ik ben onderweg naar André, die met zijn vrouw Marieke en 3 dochters in zijn boerderij op landgoed Hemmen woont, grenzend aan rivier de Linge.

We ontmoetten elkaar bijna 4 maanden geleden op de Biobeurs in Zwolle, waar een wederzijdse liefhebster van bijzondere peulvruchtenteelt ons aan elkaar voorstelde. Het was “liefde op het eerste gezicht” tussen GreenAge en André: we delen onze overtuiging bij biologisch boeren en we delen onze motivatie om te doen wat we doen – gedreven door persoonlijke passie.

andre
 
boerderij2
 

André’s boerderij ligt op een steenworp afstand van de boerderij die zijn vader vroeger had. Na een aantal jaren boeren in Canada en aansluitend Zeeland, is André in 2005 hier weer “thuis” gekomen. Het aanzien van de boerderij, schuren, opslag- en verwerkingsruimte en ruime erf doen totaal niet vermoeden dat André hier toen hij begon, niet veel meer dan een stuk land en versleten oude gebouwen aantrof. Alles wat je nu ziet, heeft hij vanaf de bodem opgebouwd.

 

De Betuwe geeft zoveel meer dan fruitteelt

Inmiddels heeft het bedrijf zo’n 100 hectare (rivierklei)grond, gelegen tussen de Waal en de Rijn en een stuk zandgrond in Wageningen. De Betuwe is vooral bekend om de fruitteelt, maar André teelt er naast aardappelen, uien, wortelen, rode kool, broccoli en pompoenen, ook diverse granen en peulvruchten. Tot de peulvruchten behoren zoete (witte) lupinen: eiwitrijke boontjes die André sinds 2010 voor De Vegetarische Slager teelt en waar vleesvervangers worden gemaakt. En de aanleiding voor mijn bezoek van vandaag: André teelt onze sojabonen!

BETUWE

De keten zo kort mogelijk houden

De keten en afstanden zo kort mogelijk maken, is een essentieel onderdeel van de manier waarop GreenAge producten naar de etensgenieter brengt. Eind 2016 komen de meeste producten uit ons assortiment die we nu nog van buiten Europa halen, voortaan uit EU landen. Een aanzienlijk deel daarvan telen “onze” boeren in Nederland.

Sojabonen liggen niet voor de hand om in Nederland geteeld te worden. Althans, voor mij niet. De van oorsprong Aziatische bonen kennen we vooral in verwerkte vorm: tofoe, tempeh, sojasaus en sojaolie: typisch Aziatische producten die inmiddels flink zijn ingeburgerd in de Nederlandse huishoudens en de culinaire wereld. Koken met de sojaboon zelf is een stuk minder bekend maar toch verkopen wij zo’n 3000 kilo sojabonen in gedroogde vorm per jaar. Dus “er is een markt” voor zeggen we dan en ik heb er mijn nieuwe uitdaging van gemaakt om makkelijke smakelijke gerechten te bedenken met dit eiwitrijke lid van de GreenAge peulvruchtenfamilie.

De natuur wacht niet tot jij tijd hebt, als boer pas je je dus aan

Terug naar André in de Betuwe: André is voor zo ver wij weten de enige biologische sojabonen teler van Nederland. Vrijwel alle sojabonen die in Nederland te koop zijn, komen uit Azië. Daarom zijn we trots en blij dat die van ons voortaan van André’s land komen en dat hij ons volledig betrekt bij alle fasen die deze boontjes doormaken. Gisteren belde André mij: “Sascha het weer is zó goed, we gaan de sojabonen zaaien!” Bijna twee weken eerder dan aanvankelijk gepland. Maar omdat je als boer in zeer grote mate afhankelijk bent van het weer, kan een planning zomaar drastisch veranderen natuurlijk. De charme en het risico van het vak tegelijk. Voor mij betekent het dat ook ik mijn planning moet aanpassen, maar dat maakt me niets uit – Addy blijft bij de kinderen en ik rijd op deze feestelijke dag met een soort van vlinders in mijn buik naar de ekoboerderij. Want ik vind het spannend, ik ben dankbaar dat André snapt hoe belangrijk dit voor ons is en dat ik deze eerste fase van de groei van de sojaboon mag komen beleven.

Synergie met de buren

We beginnen de dag met koffie, samen met André’s collega’s van Tuinderij De Groene Stroom. Aan een houten tafel in de tuin van de boerderij, onder een grote hazelaar die net blaadjes en katjes draagt, vertelt Welmoet: “We telen ruim 40 verschillende gewassen op land wat we van André pachten. We helpen elkaar,” legt Welmoet uit. “Wij helpen André en André helpt ons.” Dat geldt ook voor de biologische koeienboerin naast André. Van deze boerin krijgt André mest en André teelt grasklaver als voer voor deze koeien.
 
natuurlijk
 

Rupsbanden en GPS

André neemt me daarna mee naar een veld van zo’n 6 hectare groot, omrand met (veel bloeiende) hoge bomen en een zeer diverse heg. Daar rijdt zijn groene John Deere op rupsbanden over het land. Rupsbanden zijn een zeer bewuste keus: “Zo’n tractor weegt al gauw tien ton en als je daarmee over de grond rijdt, druk je alle lucht eruit. Dat wil je niet voor je gewassen, die hebben letterlijk lucht nodig.” Door de tractor met rupsbanden uit te rusten, wordt het gewicht en dus de druk op de bodem verdeeld en blijft de veerkracht van de grond beschermd.

Toine, de bestuurder van de tractor, zwaait enthousiast naar ons en kijkt naar van alles en nog wat (soms zelfs achterstevoren) behalve naar zijn stuur. Euh…. André ziet me denken en zegt: “De tractor wordt bestuurd via GPS. Een verbinding met de satelliet zorgt ervoor dat we op de centimeter nauwkeurig kunnen zaaien en de beschikbare grond optimaal kunnen benutten. De tractor rijdt altijd over hetzelfde spoor, of het nou donker of mistig is, GPS zorgt ervoor dat de tractor altijd op hetzelfde vooraf ingestelde pad rijdt. Het grote voordeel hiervan is dat de gevoelige rivierklei grond niet meer bereden wordt waar planten moet groeien. Dit betekent dat de structuur van de bodem veel beter is, de planten makkelijker groeien en dat er minder mest nodig is omdat de opname van voedingsstoffen door de plant veel eenvoudiger gaat. Ook worden de planten veel weerbaarder voor ziekten en is de vochthuishouding gunstiger. GPS gebruiken we niet alleen bij het zaaien, mechanische onkruidbestrijding met behulp van GPS is veel effectiever en hierdoor kunnen we met minder handwieduren per hectare toe.”
 

producten_4
 
 

Het kiemproces begint al binnen 1 dag

Onhandig “spring” ik op het trapje wat André uitklapt wat aan de tractor vast zit. Ik zie hoe de sojabonen bovenin een soort grote metalen trechter verdwijnen en via een flexibele brede buis naar dunnere slangen gaan. De slangen komen uit in open “wieltjes” die gleuven trekken in de grond en tegelijk de boontjes daarin leggen. Kleine “harkjes” woelen daarna de grond weer over de boontjes heen. Ik kan me niet voorstellen dat dit goed gaat. Het is warm, de komende dagen worden nog veel warmer, regen is voorlopig uitgesloten. En die kleine droge boontjes liggen amper een centimeter diep in de grond, grond die nu al droog aanvoelt. André verzekert me er echter van dat de grond waar de bonen in liggen precies vochtig genoeg is om ze binnen een nacht al te weken en het kiemproces te starten. “Over een week staan hier plantjes van een paar centimeter hoog.” De warmte en droogte maakt (nu) niets uit, de boontjes liggen in een vochtig bedje en voordat die droger wordt, is er al lang een plantje.
 
sluwe-vos
 

Geen duif te bekennen

De rest van de dag laat André mij zijn velden zien, waar in de meeste gevallen al gezaaid of aangeplant is. Dat gaat van tarwe tot spelt en van rode kool tot broccoli en kartonnen vossen. Deze roofdieren beschermen zijn lupineplantjes tegen duiven, die het liefst de hele dag zouden smullen van de jonge scheuten die net een paar centimeter boven de grond uit groeien. Niet alleen duiven zijn onder de indruk van de vossen. Autobestuurders en fietsers die op de smalle weg naast het lupineperceel rijden, stoppen en wijzen, wrijven in hun ogen. Hele fotoreportages zijn hier al gemaakt van André’s vogelverschrikkers en ik begrijp waarom want zeker van een afstand zien de vossen er gevaarlijk echt uit. Zo denken de duiven er ook over, want er is geen duif te zien.

André’s kennis en bevlogenheid zijn aanstekelijk. Ik kan wel een week naast hem lopen om alles wat hij vertelt en laat zien in me op te nemen en nooit meer te vergeten!

Aan het eind van de middag stap ik in mijn auto. Een zachte achterband pompt André snel voor mij op. “Zo, 4 bar. Daarmee haal je het wel!” Ik vertrek naar huis, uitgezwaaid door André en met 5 liter appelsap op mijn achterbank – van André’s eigen appelbomen. Want die heeft hij ook en iedereen kan een boom adopteren bij hem, waardoor je ieder jaar je eigen appels mag komen plukken. Als de natuur het je geeft tenminste.
 

jammie
 

“Ik wilde altijd al boer worden. Waarom? Het zit in mijn DNA.”

Vandaag is mij meer dan ooit duidelijk geworden hoezeer je als boer afhankelijk bent van wat de natuur je geeft, in alle opzichten. En dat je daar dus zo respectvol mogelijk mee om moet gaan. “Ik zit de hele dag in het casino,” vertelde André mij vandaag. Boer zijn betekent dat je voortdurend moet gokken dat wat je die dag besluit te doen, op het juiste moment gebeurt. En dat moment net te vroeg of te laat kiezen, betekent dat je letterlijk geld wint of verliest. En hoe goed je speelt in het casino van de natuur, wordt sterk bepaald door het hart van de boer. “Ik wilde altijd al boer worden. Waarom? Omdat dat in mijn DNA zit.” Beiden hebben we er een werkdag op zitten. Zonder te werken. Wanneer werken niet als werk voelt en wanneer de tijd voorbij vliegt, weet je dat wat je doet goed is. Dat het bedoeld is zo te zijn.

Dankbaar rijd ik over landgoed Hemmen naar huis. Wanneer ik langs het ingezaaide sojaperceel rijd, voel ik de trots in mij opzwellen. “Dag sojaboontjes, lekker weken en groeien nu! Ik kom snel weer bij jullie kijken!”

Sascha (Zij) van GreenAge
 
ingemaaid

GreenAge

footer-onze-passie-greenage

Instagram

Volg ons

Links